Denizcilikte Yapay Zekâ ile Emniyet: Yeni Ufuklar

Denizcilik sektörü, teknolojik gelişmelerin en hızlı benimsendiği alanlardan biri haline geldi. Özellikle yapay zekâ (AI) teknolojilerinin gemi operasyonlarına entegrasyonu, hem güvenlik hem de verimlilik açısından devrim niteliğinde değişiklikler yaratıyor.

Mevcut Durum ve Zorluklar

Denizcilik sektöründe insan hatası kaynaklı kazalar, toplam deniz kazalarının %75-96'sını oluşturuyor. Bu oran, sektörde teknolojik çözümlere olan ihtiyacı açıkça ortaya koyuyor. Geleneksel güvenlik sistemleri, karmaşık deniz koşullarında ve uzun seyir sürelerinde yetersiz kalabiliyor.

Yapay Zekâ Uygulamaları

1. Otomatik Çarpışma Önleme Sistemleri

Modern AI sistemleri, radar ve AIS verilerini gerçek zamanlı analiz ederek potansiyel çarpışma risklerini önceden tespit edebiliyor. Bu sistemler:

- Diğer gemilerin hareketlerini tahmin ediyor
- Optimal kaçınma manevralarını öneriyor
- Kritik durumlarda otomatik müdahale yapabiliyor

2. Mürettebat Yorgunluk Analizi

Araştırmalarımızda geliştirdiğimiz duygu tanıma sistemi, mürettebatın yorgunluk seviyelerini biyometrik veriler üzerinden analiz ediyor. Bu sistem:

- Kalp ritmi ve göz hareketlerini izliyor
- Yorgunluk belirtilerini erken tespit ediyor
- Vardiya planlamasını optimize ediyor

3. Tahmine Dayalı Bakım

AI algoritmaları, gemi ekipmanlarının performans verilerini analiz ederek:

- Arıza risklerini önceden tahmin ediyor
- Bakım zamanlamasını optimize ediyor
- Beklenmeyen duruşları %30'a kadar azaltıyor

Gelecek Perspektifleri

Yapay zekâ teknolojilerinin denizcilik sektöründeki potansiyeli henüz tam olarak keşfedilmedi. Önümüzdeki yıllarda beklenen gelişmeler:

- Otonom gemiler: Tamamen insansız kargo gemileri
- Akıllı liman sistemleri: AI destekli yükleme/boşaltma operasyonları
- Çevresel optimizasyon: Yakıt tüketimi ve emisyon azaltma

Sonuç

Denizcilik sektöründe yapay zekâ uygulamaları, güvenlik standartlarını yükseltirken operasyonel verimliliği de artırıyor. Ancak bu teknolojilerin başarılı implementasyonu için sektör paydaşlarının işbirliği ve sürekli araştırma-geliştirme faaliyetleri kritik önem taşıyor.

*Bu makale, İTÜ Denizcilik Bilişsel Ergonomi Laboratuvarı'nda yürütülen araştırmalar temel alınarak hazırlanmıştır.*